مهدی پژوهش در گفت و گو با خبرنگار ایسنا، اظهار کرد: خشکسالی فرایندی است که تنها اقلیم با آن در تماس نیست بلکه سیکلی است در میان اقلیم و هوا و زمین و عواملی که روی زمین قرار دارد.
وی افزود: مهم‌ترین عاملی که سبب خشکسالی و تغییر اقلیم شده، انسان است که به واسطه رشد تکنولوژی، رفاه و آسایش خود و صنعتی شدن به جای در نظر گرفتن پتانسیل‌های منطقه، اقدام به رشد و توسعه شهرها، صنعت و کشاورزی بر اساس جمعیت کرده است.
پژوهش گفت: آنچه در خشکسالی‌ها در مناطق مختلف نادیده گرفته شده، سوء مدیریت‌ها و دخالت انسان بدون هیچ علم و دانشی است.
وی با اشاره به وجود خشکسالی هواشناسی، کشاورزی، هیدرولوژی، اقتصادی و اجتماعی، تصریح کرد: هر کدام از خشکسالی‌ها به نحوی بر شرایط زندگی انسان تاثیر گذاشته است، به طوری که خشکسالی هواشناسی موجب کاهش بارندگی‌ها و تغییر سیکل بارش شده که این عوامل بر روی خشکسالی کشاورزی نیز تاثیر گذاشته است.
عضو هیئت علمی دانشگاه شهرکرد افزود: خشکسالی اقتصادی، اجتماعی با عرضه و تقاضا در ارتباط است، به این صورت، زمانی که عرضه کمتر از تقاضا باشد و تقاضا افزایش یابد مجبور به برداشت زیاد از منابع آبی هستیم.
وی اضافه کرد: چهارمحال و بختیاری زمانی به عنوان منبع آب نامیده می‌شد که اکنون خود این استان نوک پیکان خشکسالی قرار گرفته است.
عضو کمیته ملی کارون ادامه داد: احداث تونل‌ها در استان موجب خشک شدن چشمه‌ها، رسیدن سفره‌های آب زیرزمینی به کمترین حد شده است، همچنین احداث سدها در استان موجب افزایش بخار آب شده به همین دلیل ابرهایی که بر سر چهارمحال و بختیاری قرار می‌گیرند شرایط بارندگی ندارند و تا به شرایط بارش می‌رسند به دلیل طی کردن مسافت طولانی، بارشی در این منطقه رخ نمی‌دهد.
وی با اشاره به اینکه امسال به دلیل کمبود آب شرب، تابستان سختی را گذراندیم، گفت: امسال تا حدودی مردم توانستند منابع آبی را مدیریت کنند و بحران را پشت سر بگذارند ولی جیره‌بندی کردن آب تا چه اندازه جوابگوست؟ مسئولان برای سال آینده چه برنامه‌ای دارند؟ آیا زمانی که کشور در بحران جدی قرار گرفت باید برنامه‌ریزی صورت گیرد؟
پژوهش با تاکید بر اینکه لازم است عواملی که موجب خشکسالی مناطق می‌شوند را در همان مناطق مدیریت کرد، تصریح کرد: باید جلوی احداث سدها را در مناطقی از جمله چهارمحال و بختیاری که تامین‌کننده دو رود زاینده‌رود و کارون بوده و تامین کننده آب شرب برای صنعت و کشاورزی استان‌های همجوار است را گرفت و مدیریت کرد.
وی ادامه داد: هر سدی که در این استان احداث شود به کل کشور ضرر می‌رساند و اگر مدیریت‌ها با همین روند ادامه یابد مطمئنا سال آتی میزان آب موجود در سدها به کمتر از ۱۰۰ میلیون متر مکعب خواهد رسید و این میزان تامین‌کننده آب یک ماه نخواهد بود.
پژوهش با ابراز این عقیده که چهارمحال و بختیاری نیاز به احداث سد ندارد، بیان کرد: در صورتی که بخواهیم وضعیت اقلیم منطقه به حالت اولیه خود بازگردد، باید به منظور از بین رفتن مناقشات آبی، ساخت سدها را متوقف کرد، صنعت در استان‌های کویری و کم‌آب متوقف شده و نوع کشاورزی نیز تغییر کند.
وی با تاکید بر اینکه باید اشتباه سدسازی را پذیرفت ادامه داد: لازم است که سدهای استان را تخریب کنیم تا استان پایین‌دست دوباره سیراب شود.
عضو هیئت علمی دانشگاه شهرکرد تاکید کرد: لازم است مدیریت و توسعه پایدار در تمام استان‌ها حاکم باشد و صنعت به کنار آب‌های آزاد انتقال یابد.
وی تصریح کرد: تا زمانی که مدیریت‌ها تغییر نکند و اشتباهات گذشته پذیرفته نشود هر روز شرایط خشکسالی در کشور حادتر خواهد شد.
پژوهش ادامه داد: باید مسئولان استان تمامی بودجه‌ها و منابعی که به منابع‌طبیعی و آبخیزداری اختصاص می‌یابد صرف آبخیزداری کنند تا در استان کم‌آبی مهار شود.
پژوهش با توجه به تغییر شکل بارش در استان، افزود: به محض وقوع بارندگی، بلافاصله آب‌ها از استان خارج شده و وارد زاینده‌رود و کارون می‌شوند، بنابراین باید شروع به آبخیزداری کرد، به خصوص در شهرها به دلیل اینکه حجم بسیاری از آب‌های مربوط به بارندگی‌ها از طریق پشت‌بام‌ها و همچنین آسفالت‌ها به دلیل نفوذ نکردن آب در خاک، توسط آبراهه‌ها به خروجی‌ها منتقل می‌شود که باید جلوی آن‌ها گرفته شود.
وی با اشاره به اینکه آبخیزداری شهری، علم به‌روزی است، تصریح کرد: مسئولان باید خانه‌های جدیدالاحداث را ملزم کنند که چاه‌هایی برای ورود آب‌های سطحی به داخل آن‌ها حفر کنند، زیرا موجب تغذیه آب‌های زیرزمینی خواهد شد.
پژوهش بیان کرد: بهترین و کم‌هزینه‌ترین روش برای حفظ آب، کشت‌های بیولوژیک، مبارزه غیر مستقیم با فرسایش خاک، احداث بند و بانکت است.
وی تاکید کرد: لازم است مقابل چرای بیش از اندازه دام در مراتع گرفته شود و بهترین راه برای حفظ مراتع، استخدام نیروهای قرقبان و دشتبان از سوی منابع طبیعی است.
پژوهش در ادامه با اشاره به اینکه کشورهایی همچون بلژیک و کانادا با کم‌آبی مواجه نیستند، تصریح کرد: در این کشورها برای کم شدن قبض آب، هر خانه مخزن و یا تانکری برای جمع‌آوری آب باران در نظر گرفته است تا از آب آن‌ها برای آبیاری گلخانه‌ها و باغچه‌ها استفاده کنند، زیرا استفاده از آب شرب و لوله‌کشی برای آبیاری ممنوع است.
وی ادامه داد: کشورهای اروپایی مشکل کم‌آبی ندارند و آب شرب را از آب بهداشتی خود جدا کرده‌اند، در صورتی که در ایران با توجه به مشکل کم‌آبی و بحران آب، هیچ‌گونه تدبیری برای جدا کردن آب شرب از بهداشت صورت نگرفته است.
عضو هیئت علمی دانشگاه شهرکرد با اشاره به اینکه کل استان درگیر خشکسالی است، گفت: اگر دقت شود بیشتر شهرستان‌های استان به حالت بحرانی رسیده و کوهرنگ هم در حال تبدیل شدن به وضعیت بحرانی است.
پژوهش ادامه داد: این عوامل نشان می‌دهد استان پایین‌دست با احداث تونل سوم کوهرنگ دیگر نیازی به کوهرنگ ندارد و قصد دارد به سراغ سرشاخه‌های کارون و بهشت‌آباد آید، به همین دلیل عواقب این اقدام متوجه چهارمحال و بختیاری خواهد بود و عواملی همچون مهاجرت، بیکاری، فقر و... را برای مردم استان در بر دارد.
وی گفت: لازم است مقابل احداث سد و تونل سوم کوهرنگ گرفته شود تا وضعیت شهرستان کوهرنگ به حالت بحرانی نرسد، به دستورها و قانون‌ها توجه کرد، به گونه‌ای که نوع کشت در استان پایین‌دست تغییر کند تا شرایط بهبود یابد، همچنین برای استان‌های بالادست از جمله چهارمحال و بختیاری سهمیه بودجه‌ای اختصاص یابد تا شرایط بارش در این استان بهبود یابد.
پژوهش خاطرنشان کرد: از تمهیداتی که دولت برای مناطق روستایی اندیشیده نصب پنل‌های خورشیدی در آن مناطق است، تا جایی که امکان دارد باید سوخت‌های فسیلی همچون نفت و گاز کاهش داده شوند، جنگل‌سوزی‌ها کاهش یابد و پوشش گیاهی افزایش یابد تا اقلیم منطقه و شکل بارش به حالت اولیه خود بازگردد و بتوان آب‌های پایین‌دست مربوط به سدها را تامین کرد.
